Voorjaar: De eerste zandbijtjes geparasiteerd door Stylops melittae zijn er weer!

Vandaag gingen Remco en ik naar De Stompert om te kijken of er al leven was bij de kolonie Grijze zandbijtjes (Andrena vaga). Van vorig jaar wisten we dat we al vroeg in seizoen kans konden maken om deze bijtjes te zien, omdat ze geparasiteerd zijn met het Zandbijwaaiertje (Stylops melittae).
Al snel vonden we het eerste zandbijtje en zagen ook direct het kleine uitstulpinkje op het achterlijf; een vrouwtje Stylops melittae.

Foto Grijze zandbij geparasiteerd met 2 vrouwtjes Zandbijwaaiertje (Remco Vos)

De vrouwtjes van het Zandbijwaaiertje krijgen geen vleugeltjes en pootjes, ze blijven in dit stadium. De mannetjes krijgen echter wel vleugeltjes, al zijn die heel fragiel. De vrouwtjes zorgen ervoor dat de zandbijtjes versuft raken en scheiden een bepaalde geur uit wat de mannetjes Zandbijwaaiertje aantrekt. Omdat de bij versuft is zit ie lekker stil en heeft het mannetje Zandbijwaaaiertje meer kans om een vrouwtje te vinden om mee te paren.

Foto mannetje Zandbijwaaiertje, parend (Violet Middelman)

Het duurde niet lang of we zagen een paring van de Zandbijwaaiertjes, een prachtig maar gek gezicht! Het leek wel of het zandbijtje een paar extra vleugeltjes had en het bijtje trok telkens zijn achterlijfje samen. Heel raar om te zien dat zo’n relatief groot mannetje Zandbijwaaiertje kan paren met zo’n klein en nietszeggend dingetje (wat het vrouwtje is).

Foto paring Zandbijwaaiertjes (Violet Middelman)

In de hei zagen we tevens twee padden zitten, vast op paddentrek. Eentje was er wel heel dik en zag er mosgroen uit.
Ook aan de vogels is te merken dat de lente er aan komt; de vogels fluiten vrolijk hun lied, van Koolmees tot Zanglijster en nestkastjes worden geïnspecteerd door de mezen.

Foto pad (Remco Vos)

We hebben ook twee filmpjes van de paring van de Zandbijwaaiertjes geplaatst op You Tube;

http://www.youtube.com/watch?v=dUzzAwRsLDk
http://www.youtube.com/watch?v=jvuRrxrzk2o

Meer info:
http://science.naturalis.nl/research/people/cv/eis/smit/waaiervleugeligen---strepsiptera

http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=135546.0

Op de rand van winter en lente

Zondag 19-2-2012

Is het winter of is het lente? Het hangt er om.

Gisteren was het met 10 graden vrij warm voor de tijd van het jaar, maar een ijzig koude wind en het uitblijven van de zon maakte de gevoelstemperatuur een stuk minder aangenaam.
Remco en ik besloten een korte inventarisatie te doen naar vlindereitjes op de Sleedoornstruiken bij het evenemententerrein op de Engh in Soest. Vorig jaar was daar door Jaap (vd Berg) een eitje van de Sleedoornpage gevonden. Aangezien deze strook met Sleedoornstruiken buiten de bekende populatie van de Sleedoornpage valt was dat een leuke vondst. En nu wilden we dus kijken of we weer een eitje konden vinden. Tussen de hondenstront (hier nog erger dan bij de officiële populatie Sleedoornpages) zochten we de sleedoortakken af. We vonden uiteindelijk 8 eitjes van de Blauwrandspanner en 2 eitjes van de (vermoedelijk) Zwartvlekwinteruil. Ook een onbekend eitje: leek op een eitje van de Blauwrandspanner, maar was roze-achtig van kleur http://waarneming.nl/waarneming/view/63217811 .
Ook allemaal zwarte eitjes op een Wintereik, waarschijnlijk van de Eikenkankerluis (Lachnus iliciphilus) http://waarneming.nl/waarneming/view/63215535.

De vijver in onze tuin was nog steeds bedekt met een dikke laag ijs, alleen aan de zijkanten van de vijver waren er smalle openingen tussen de stenen en het ijs. Onder het ijs zagen we dat de vissen en kikkers al behoorlijk actief waren. Zowel de Goudvissen als de Blauwe windes zagen er lekker vet en gezond uit. De 4 kikkers die we zagen leken ook goed gevoed. Natuurlijk wordt het beeld vertekend door het ijs en water, maar toch. Twee van de kikkers waren al bezig met paren; een mannetje Bruine kikker had een vrouwtje stevig in zijn armen gesloten. Enige probleem was dat de kikkers niet uit de vijver konden door de dikke laag ijs… Zou dat ze fataal gaan worden?

Vandaag scheen het zonnetje volop toen we wakker werden (i.t.t. gisteren). Een prachtige dag. Maar wel een dag waarbij hagel- en sneeuwbuien elkaar in rap tempo opvolgden, telkens weer afgewisseld met een prachtig blauwe lucht en dus zon. Terwijl ik me behaaglijk installeerde op de bank ging Remco naar buiten om naar beestjes in de tuin te speuren. Slakken, spinnen, hooiwagens, pissebedden, springstaartjes, alles wat je maar kan treffen tussen dakpannen, stenen, hout etc. Altijd leuk!
Intussen zijn de vogels nog steeds erg blij met het eten dat we ze aanbieden. Huismussen, mezen, merels, spreeuwtjes, houtduiven, tortelduiven, kauwtjes, roodborst en gaai laten het zich goed smaken. Maar we hebben dan ook wel een werelds aanbod natuurlijk! Van ‘wit zaad’ tot gewoon zaad, havermout, rozijnen en pindakaas, voor ieder wat wils. De appels laten ze dit jaar echter links liggen. Ook nog geen kramsvogels of koperwieken in de tuin gehad. Tevens ontbreken staartmees, groenling en sijsje tot op heden. Toch hebben we niets te klagen; in ons tuintje is genoeg te zien!

Stompert 13-11-2011

Zondag 13 november 2011, Vlinderinventarisatie De Stompert

Aan het begin van de middag verzamelden we ons bij de parkeerplaats bij het Soester Hoogt. De zon scheen waardoor het minder koud voelde. In de lucht zagen we twee buizerds, nee drie, nee daar kwamen er nog meer aangevlogen. Uiteindelijk waren er acht buizerds die op de thermiek door de lucht zweefden, op doortrek naar het zuiden. Ook wij gingen met z’n achten op pad, op zoek naar najaars- en wintervlinders. Misschien zouden we zelfs wel een ‘vleugelloos’ vlindervrouwtje tegenkomen.
Peter bracht ons naar een Eikenboom waar vorig jaar een vrouwtje Wintervlinder was aangetroffen. Al snel vond Hetty een vrouwtje met kleine vleugeltjes. Je moet goed kijken om deze vlindertjes te vinden, wat zijn ze toch klein! In het veld hielden we het op een vrouwtje van een Kleine wintervlinder, maar bij thuiskomst, de foto groot op het scherm, leken de vleugeltjes iets te lang. Wat we hadden gevonden was nog leuker, het vrouwtje van de zeldzame Berkenwintervlinder.

We zochten de boomstammen verder af op vlindertjes en andere insecten en zagen een mannetje Kleine wintervlinder (de mannetjes hebben wel echte vleugels, daardoor is het verschil met de vrouwtjes goed te zien) en verschillende Sierlijke zakdragers; kleine rupsjes van vlinders die een mooi huisje van schorsjes ed. met zich mee dragen ter bescherming en camouflage.

We liepen rustig verder, de bomen afzoekend naar vlindertjes. Ook werd er door een paar mensen gezocht naar sporen in de bladeren aan de bomen en de afgevallen blaadjes. Sommige vlinderrupsjes leven namelijk in bladeren, tussen de verschillende lagen van het blaadje. Deze zijn bv. te herkennen aan gangetjes of blaasjes in of op het blad. Als je zo’n blaadje met een gangetje tegen het licht houdt kan je soms een rupsje in het blad zien zitten. De zoektocht naar deze minerende vlindertjes leverde enkele soorten op waaronder misschien de zeldzame Late eikenmineermot (we wachten nog op een determinatie van een expert).
Verderop zagen we, hoog op een boomstam een vermoedelijk vogelpoepje zitten. Niets was echter minder waar, er zat een mooi wit microvlindertje, de Witte boogbladroller. Schitterende camouflage op zo’n witte Berkenboom.

We gingen van het pad af (met zoals altijd een vergunning op zak) en zochten verder. Op de grond, op het afgevallen blad, zat een mooi mannelijk exemplaar van de Grote wintervlinder. De indrukwekkende verschijning van een mannetje Driehoornmestkever liep moeizaam over de bladeren op de grond. Al met al moesten we goed opletten waar we onze voeten neer zetten, want voor je het weet plet je iets levends.

De zon begon te zakken, het koelde af en het eind van de wandeling naderde. Gertjan zag een rups van de Hagenheld relaxed hangen op een takje van de Struikheide. Knap gevonden want hij was bijna één met het takje. Langs het mountainbikepad troffen we nog een mannetje Najaarsspanner op het afgevallen eikenblad en op de parkeerplaats nog de zeldzame Knopzakdrager.

Het was een ontspannen inventarisatie. Frisjes, maar met een heerlijk zonnetje. Nog aardig wat soorten beestjes gezien, dus ook wat dat betreft was het een geslaagde wandeling.

Foto’s Gertjan Hooijer https://picasaweb.google.com/105264005665435225982/VlinderinventarisatieOpDeStompertInSoest13Nov2011#

Foto’s Remco Vos & Violet Middelman
https://picasaweb.google.com/112730750637629135834/StompertInventarisarieVlinderwerkgroepIVNEemland13November2011#

Herfst, winter? Hagel, regen, zon?

Wat moeten we toch denken van het weer in 2011?

Een strenge winter, een heet, zonnig en droog voorjaar, een koele en regenachtige zomer en een redelijk warm najaar.
Vandaag is het 07-12-2011, de temperaturen zijn overdag zo'n 7 graden, zeer mild dus. De laatste drie dagen wel zeer wisselvallig, met fikse hagelbuien tussendoor.

Hoe zal de winter 2011/2012 verlopen? Hoe zullen de dag- en nachtvlinders het in 2012 doen? We kunnen niet wachten tot het vlinderseizoen weer echt van start kan gaan.
Tot die tijd hoop ik nog wat berichtjes van het afgelopen jaar te plaatsen om het blog een beetje compleet te krijgen.
En natuurlijk moeten we met dit nieuwe blog alles een beetje onder de knie krijgen qua lay-out en zo. Alles is weer even wennen... Maar komt vast goed!

Nieuwe webhost voor Genieten van de natuur

Met ingang van vandaag hebben we ons weblog ondergebracht op deze site, omdat Natuurlog.nl helaas werd opgeheven i.v.m. de overdosis spam.

Nog niet alles is zoals we willen, maar we hebben in ieder geval een nieuwe plek om onze (natuur)berichten kwijt te kunnen.

Teruglezend

28-11-2011 Teruglezend (op Natuurlog.nl, sinds 07-12-2011 naar blogspot verhuisd)

Tsja, dit blog houdt binnen nu en twee weken op met bestaan. Niet omdat wij er mee ophouden, maar omdat de webmasters er mee op houden. Door te veel spam en te weinig echte berichten. Jammer, maar het is niet anders. We hopen snel een andere plek voor onze blogjes te vinden.

De berichten teruglezend zien we onze ontwikkeling op gebied van insecten, in een paar jaar tijd.Begin 2009, nog zo onwetend (al wisten we al heel wat). Wat hebben we in die paar jaar ontzettend veel gezien en geleerd. Ook in 2011 hebben we weer enorm veel kennis opgedaan, want als coördinatoren van een vlinderwerkgroep moet je je nog meer inzetten en verdiepen. We hebben er veel plezier van, want we mogen in een aantal gebieden inventariseren, van de paden af. Wat wil een natuurmens nog meer dan lekker struinen en zoeken?!

In ons vorige blogje schreven we over het vreemde weer in 2011; een zeer warm en droog voorjaar, gevolgd door een koele en natte zomer. We kregen inderdaad een mooie nazomer, en zelfs nu, eind november, hebben we nog steeds geen last van vorst maar overdag temperaturen van ongeveer 10 graden. Erg weinig regen.

Misschien vinden we een nieuwe plek voor ons blog, misschien ook niet.

Edit 07-12-2011 M.i.v. vandaag ons blog dus onder gebracht onder blogspot!

Zomer 2011 (nat)

25-08-2011 Zomer 2011 (nat)

Al een tijd niets geplaats op dit weblog. Druk, druk, druk… Maar vanaf nu weer een poging om regelmatig iets te plaatsen. 

De paden in een mensenleven nemen wel eens een onverwachte afslag, soms leuk, soms niet. Zo is ons leventje ook behoorlijk veranderd in een jaar tijd, gelukkig op een leuke manier. We liepen al een paar jaar regelmatig flinke afstanden door Nederland, zo’n 25 tot 30 km per keer. Heerlijk, we kwamen op de mooiste plekjes en zochten graag ergens tegen het einde van de etappe een plek om  een heerlijke picknickpauze te houden. We gingen ons echter steeds meer interesseren voor vlinders en andere insecten, en het lopen van 25 to 30 km op een dag werd steeds lastiger. Tsja, als je een uur of langer doet over een stukje van 500 meter, omdat er zoveel aan beestjes zit… We moesten dus ergens een keuze gaan maken. Lopen vonden we heerlijk, maar die verrekte beestjes hielden ons op.

En toen, geheel onverwacht, namen Remco en ik op 1 januari 2011 het coördinatorschap van Vlinderwerkgroep IVN Eemland over. We wisten al wel het een en ander van vlinders, maar het leiden van een vlinderwerkgroep is natuurlijk wel even iets anders. Daarnaast zouden we niet veel tijd meer hebben om langere afstanden te lopen. Maar ja, die vlinders en andere insecten, ze waren wel erg leuk! Vol frisse zin gingen we aan de slag. We hadden er plezier in, die vlinders mochten wel komen! Natuurlijk moesten we, afgezien van de Wintervlinders en andere vroege soorten, nog even geduld hebben voordat de vlinderexplosie zou komen. Eindelijk was het zover, de lente was aangebroken, en hoe! Weken lang was het zonnig en zomers weer, hartstikke droog en flink warm. De vlinders tierden welig, we hadden genoeg te zien en te determineren. Dat beloofde veel goeds voor de zomer! Toch? Nou, dat viel dus flink tegen… Hier toch een leuk plaatje.

Heideblauwtje - Plebejus argus

Begin juni gingen we op vakantie naar Zuid Frankrijk. Op dat moment sloeg het weer in Nederland om van droog (kurkdroog), naar regen (heel veel regen). Gelukkig konden we in Frankrijk nog 2 weken genieten van veel vlinders en andere insecten. Terug in Nederland was het flink afkicken; slecht weer en weinig tot geen vlinders. En dit duurde geen twee weken, maar twee maanden!!! Wat een domper, wat een flutzomer! Ook nu ik dit schrijf komt de regen weer met bakken naar beneden. Geen weer voor vlinders.

Zou het dan heel misschien wel een mooie nazomer worden??? Voor de meeste vlinders zal dat trouwens nog maar weinig uit maken: de ene soort heeft last gehad van het extreem warme en vooral droge voorjaar, andere soorten hadden te kampen met extreem veel hemelwater en regenden gewoon stuk. Hoe zal het volgend jaar met de vlinders zijn?!